Geef vertrouwensexperiment een kans

Net als in de gemeenten Utrecht, Tilburg en Groningen wil ook Wageningen een experiment opzetten rond de bijstand. De PvdA is voorstander van dit zogenaamd ‘vertrouwensexperiment’ omdat het in onze ogen mensen beter helpt zelfstandig een inkomen te verwerven dan de huidige rigide regels die soms averechts werken. Omdat veel mensen ons vragen stellen over dit experiment een toelichting wat het inhoudt en wat ons standpunt is.

Wat houdt het in

Het Wageningse plan is om mensen die al een aantal jaren in de bijstand zitten met weinig vooruitzicht op een baan, te verlossen van beperkende regels omtrent vrijwilligerswerk en bijverdienen.  Dat zij bijvoorbeeld vrijwilligerswerk mogen doen zonder dat ze direct worden gekort op hun uitkering omdat ze die uren niet beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Dat ze tot een bepaald bedrag mogen bijverdienen zonder dat verdiensten vanaf de eerste euro worden afgetrokken van hun bijstand. Zo kunnen zij werken aan hun toekomst waarbij ze volgens ons sneller uit de bijstand komen dan met de huidige knellende regelgeving.

We zijn overtuigd dat het loslaten van de beperkende regels met de bijstand de bijstandsgerechtigden en de samenleving ten goede komt. Dat deze groep, die gezien de huidige ontwikkelingen steeds moeilijker aan het werk komt, gestimuleerd wordt om aan te haken bij de samenleving.  Wij zijn overtuigd dat onze samenleving daarvan beter wordt.

De PvdA vindt bovendien vrijwilligerswerk uitermate belangrijk voor de samenleving. Onze samenleving draait voor een groot deel op vrijwilligers. Wij vinden het onbegrijpelijk dat bijstandsgerechtigden geen vrijwilligerswerk mogen doen. Wij vinden dat mensen die vrijwilligerswerk doen en volop onbetaald meedraaien in organisaties en verenigingen evenveel respect verdienen als iemand met een betaalde baan. Dat zij niet gestraft moeten worden met een korting op hun uitkering.

Is het niet oneerlijk tegenover anderen

Velen vragen ons of het niet oneerlijk is dat bijstandsgerechtigden bovenop hun uitkering mogen bijverdienen. Andere mensen met een sociale uitkering mogen dat immers niet.

Wij vinden van niet. Ten eerste gaat het om mensen die al meerdere jaren in de bijstand zitten en wij zouden juist trots zijn als zij door middel van dit experiment wel zelfstandig een inkomen kunnen verwerven. Overigens betalen ze over hun inkomen net zoveel belasting als ieder ander. Ten tweede geldt het behouden van de verdiensten alleen voor een bepaalde periode. Als blijkt dat deelnemers na een zekere periode inderdaad regelmatig inkomen verwerven, willen wij dat de bijstand wordt afgebouwd.

Niet minder geld

Wij hebben enkele voorwaarden gesteld aan onze steun.  Deelnemers mogen er financieel niet op achteruit gaan. Het klinkt zo logisch: deelnemers krijgen minder uitkering, maar mogen bijverdienen. Wij vinden dat beangstigend.  Dit experiment is geen verkapte mogelijkheid om nog een bezuiniging te onderzoeken. De bijstand is volgens ons een absoluut minimum, daarop mag niet gekort worden, ook niet in het kader van een experiment.
We willen ook dat deelnemers goede begeleiding krijgen bij het vinden van geschikte verdienmogelijkheden buiten gewone banen om. We gaan niet onderzoeken hoeveel we kunnen besparen op ambtelijke begeleiding. We zien zelfs kansen voor uitbreiding van de mogelijke begeleiding, in de vorm van gespreksgroepen waarbij deelnemers elkaar kunnen motiveren en inspireren.

Geen controlegroep

Onze laatste voorwaarde is dat er geen controlegroep wordt ingesteld. D66 wilde aan het experiment  een wetenschappelijk verantwoord onderzoek koppelen.  Zij willen onderzoeken of mensen bij wie de regels worden losgelaten er beter in slagen zelfstandig inkomen te verwerven dan anderen die onderworpen zijn aan alle voorschriften en beperkingen. Daarom stelde D66 voor om de helft van de deelnemers in een controlegroep onder te brengen. Wij vinden dat echter niet ethisch. Wij stellen voor de resultaten van het experiment te vergelijken met cijfers van andere gemeenten of van de afgelopen jaren.

En nu verder

Er wordt nu ambtelijk hard gewerkt aan de uitwerking van het voorstel dat de gemeenteraad heeft aangenomen. De uitwerking moet aansluiten bij bestaande regelgeving en dient in principe niets te kosten.

Wij zijn bijzonder benieuwd welke uitwerking het College aan ons initiatief geeft en of de uitgangspunten en kaders van de Raad – en dan met name onze voorwaarden – overeind blijven. Onze steun aan het experiment hangt namelijk daarvan af.